جرثقیل سقفی یکی از تجهیزات مورد استفاده در سوله‌ها، کارگاه‌ها و کارخانه‌ها است که می‌تواند جابجایی و حمل بار را تسهیل کند. برای جابجایی تجهیزات بیش از یک تن در محیط‌های صنعتی و صنایع مختلف از جرثقیل نوع سقفی استفاده می‌شود.
مزایای مهم این دستگاه مانند پوشش ۹۰ درصدی نقاط محوطه یا سالن بدون اشغال فضا، باعث شده است تا این نوع جرثقیل بیش از پیش مورد استفاده قرار بگیرد. جرثقیل‌های سقفی معمولاً در انواع دیواری، بازویی، دروازه‌ای یا نیم دروازه‌ای تولید شده و هر کدام بنا به عملکرد، کاربرد خاصی دارند.
معرفی جرثقیل‌های سقفی و انواع آن
این ابزار مکانیکی می‌تواند به جای نیروی انسانی برای بلند کردن و جابجایی بار‌های سنگین استفاده شود و با هدایت انسان می‌تواند فعالیت‌های مربوط به باربرداری و جابجایی را به صورت معلق در هوا با کمک ابزار‌هایی نظیر قلاب یا تجهیزات مشابه انجام دهد.
ظاهر این جرثقیل‌ها معمولاً همانند پلی است که روی دو ریل افقی موازی و در ارتفاع مناسب نصب شده و با حرکت در محور طولی می‌تواند بار سنگین را جابجا کنند. معمولاً در قسمت زیر یا بالای این پل یک کالسکه هیدرولیکی از نوع متحرک قرار دارد که امکان حرکت در محور عرضی سالن را داشته و از طریق آن می‌توان به جرثقیل در این محور دسترسی داشت.
برای دستیابی به مهم‌ترین کارایی جرثقیل یعنی بلند کردن اجسام از سطح زمین، یک قرقره در بخش مرکزی تعبیه شده و با کمک یک کابل فلزی در ارتفاع‌های مختلف باز یا بسته می‌شود. برای جابجایی و پیاده‌سازی بار‌های سنگین از طریق جرثقیل سقفی، کابل فلزی به مجموعه قلاب متصل است.
استفاده از جرثقیل سقفی چه مزایایی دارد؟
بهترین کارایی جرثقیل‌های سقفی در مکان‌های سرپوشیده با دهانه بزرگ است. در این مکان‌ها جرثقیل می‌تواند با توجه به نیاز کارفرما و کارگران بار‌های عریض، سنگین و نیازمند به جابجایی‌های مکرر را از طریق حرکت سازه اصلی در امتداد محور طولی جابجا کند. استفاده از این جرثقیل در صنایع مختلف با مزایای زیادی همراه بوده که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است.
کاهش هزینه
استفاده از این نوع جرثقیل و کارایی‌های مفید آن، در مصرف سوخت و کاهش تعداد نیروی انسانی مؤثر خواهد بود. همچنین به دلیل به کارگیری آن در ارتفاع بالا و بدون نیاز به مسیر رفت و آمد، در زمان انجام کار صرفه‌جویی می‌شود.
قابلیت تنظیم
جرثقیل‌های سقفی می‌توانند در هر ارتفاعی نصب شده و مورد استفاده قرار بگیرند. قابلیت تنظیم از دیگر مزایای استفاده از این نوع جرثقیل توسط کارفرما و کارگران است. جرثقیل نوع سقفی در بالا بردن بار تا ارتفاع‌های مورد نظر هیچ محدودیتی ندارد.
حذف خطرات انسانی
استفاده از نیروی انسانی برای بالا بردن اجسام سنگین بسیار دشوار بوده و ممکن است با خطا‌های انسانی همراه باشد. همیشه احتمال آسیب به کارگران در زمان اشتغال به کار وجود دارد. اما استفاده از جرثقیل نوع سقفی باعث شده تا ضمن کاهش خطای انسانی بتوان از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کرد.
دسته‌بندی جرثقیل‌های سقفی بر اساس پل
در میان انواع جرثقیل‌های سقفی، دو نوع تک پل و دو پل بسیار کاربردی بوده و اغلب از این دو مدل برای صنایع مختلف استفاده می‌شود. در ادامه ضمن معرفی این دو مدل جرثقیل، مزایای آن‌ها نیز بیان خواهد شد.
جرثقیل نوع تک پل
در این نوع جرثقیل برای حمل بار تنها یک پل وجود دارد. به بیانی دیگر در جرثقیل سقفی تک پل تنها یک سازه به صورت افقی روی ریل و تیرک‌های طولی قرار گرفته و حرکت می‌کند. ریل‌های دوطرفه عرضی در دو سمت پل قرار داشته و امکان پشتیبانی از مسیر حرکت کالسکه را خواهند داشت. اغلب از این نوع جرثقیل برای دهانه‌های کمتر از ۲۰ متر استفاده می‌شود. همچنین این مدل سازه می‌تواند بار‌های دارای حداکثر ۲۰ تن را جابجا کند. با استفاده از این نوع جرثقیل می‌توان در سالن‌های دارای ساختار پیچیده به طور مفید از فضا استفاده کرد.
مزایای جرثقیل سقفی از نوع تک پل
- این نوع چرثقیل قیمت کمتری نسبت به نوع دو پل داشته و هزینه تعمیر و نگهداری آن نیز پایین‌تر است.
- این سازه به دلیل داشتن وزن کمتر در زمان‌ایستایی، به ستون‌های خاص نیاز ندارد.
- در این نوع جرثقیل، تعمیرکار می‌تواند به وینچ بالابر دسترسی داشته باشد.
- در مجموعه قلاب این نوع جرثقیل هیچ محدودیتی وجود نداشته و امکان استفاده از چنگک، اتاقک، مگنت و غیره در این سازه وجود دارد.
جرثقیل سقفی از نوع دو پل
در این سازه از دو پل برای حمل بار استفاده شده و پل‌ها به شکل دو تیرچه متصل به یکدیگر قرار دارند. ریل‌های عرضی در این نوع جرثقیل روی پل قرار داشته و کالسکه از قسمت بالا روی آن‌ها قرار می‌گیرد. این نوع جرتقیل بسیار قدرتمند‌تر از نوع تک پل بوده و می‌تواند بار‌های با وزن ۳۲۰ تن را جابجا کند.
جرثقیل‌های دوپل ضمن توانایی حمل بار‌های عظیم، می‌توانند برای جابجایی محموله‌ها در ارتفاع‌های بالا در تأسیسات بزرگ نیز مورد استفاده قرار بگیرند. در کارگاه‌های دارای دهانه بیش از ۲۵ متر می‌توان از این نوع جرثقیل استفاده کرد.
مزایای جرثقیل سقفی از نوع دو پل
- امکان تطبیق این نوع جرثقیل با نیاز کاری وجود دارد.
- برای تعمیرات می‌توان جرثقیل سقفی را به صورت عرضی حرکت داده و یا آن را جابجا کرد.
- برای نصب این نوع جرثقیل باید از ستون‌های دارای تحمل وزن بالا استفاده شود. همچنین امکان نصب جرثقیل نوع سقفی در ارتفاعات بسیار بالا نیز وجود دارد.
کاربرد جرثقیل نوع تک پل
این سازه به دلیل سبک وزن بودن می‌تواند برای انتقال مواد و جابجایی آن‌ها در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها استفاده شود. همچنین وجود قابلیت دسترسی به محیط‌های محدود، آن را برای فضا‌های کوچک در محیط‌های تولیدی مناسب کرده است. در انبار‌ها و سوله‌ها نیز می‌توان برای انتقال مواد و مصالح از این نوع جرثقیل استفاده کرد.
کاربرد جرثقیل نوع دو پل
مهم‌ترین کاربرد جرثقیل‌های نوع دو پل استفاده از آن در محیط‌های وسیع و برای جابجایی بار‌های با وزن و ابعاد بالا است. همچنین می‌توان از آن در کارخانجات و کارگاه‌های بزرگ برای حمل و جابجایی ماشین آلات استفاده کرد. حمل مواد و مصالح و بلوک‌های بتنی در پروژه‌های بزرگ ساختمانی با کمک این نوع جرثقیل به راحتی انجام می‌گیرد. از دیگر کاربرد‌های آن می‌توان به حمل بار و ماشین آلات در پروژه‌های نظامی، هوایی، فضایی و پروژه‌های خاص اشاره کرد.
حرف آخر
در این مطلب تلاش شد تا به معرفی جرثقیل نوع سقفی، ویژگی‌ها و مزایای آن پرداخته شود. استفاده از این سازه در صنایع مختلف بسیار رایج بوده و به دلیل مزایای فراوان، می‌توان آن را به عنوان بهترین راه حل برای جابجایی اجسام سنگین دانست. گروه مهندسی سوله سازی سازه یدک با تجربه‌ای طولانی در طراحی سازه فلزی، جرثقیل سقفی و سوله، امکان طراحی دقیق و کیفیت بالا را با کمک مهندسان مجرب و تیم منسجم خود در اجرا فراهم کرده است.
